Sosyal medyada ‘jeton’lu teşhircilik

Ceyda Ulukaya – Yüksek kazancın kapısını açan sosyal medya platformları, cinsel içerikli paylaşımlar yoluyla kolay yoldan para kazanmanın da adresi oldu. OnlyFans, TikTok ya da Instagram gibi mecraları kullanan içerik üreticileri, müstehcenlik tartışması yaratan yayınları üzerinden üyelik bedeli ya da sanal hediyelerle takipçi ve yayına katılanlardan para topluyor. TikTok üzerinden gönderilen her sanal hediyenin farklı jeton değeri, yani ücreti bulunuyor. Sanal gül göndermek için 1 TikTok jetonuna ihtiyaç duyuluyor ve bunun karşılığı ise 37 kuruş. Sanal uzay gemisi göndermenin jeton bedeli ise 5 bin lirayı aşıyor. 

İçerik üreticilere bağış yoluyla sanal hediyeler göndermeyi sağlayan platform, hesabın büyüklüğüne göre değişmekle birlikte yüksek meblağda kazancın da kapısını açıyor. 

‘Denetimsiz bir mecra’ 

Bu, profesyonel içerik üreticiler için alternatif bir alan yaratmakla birlikte kolay yoldan para kazanmak isteyenler için de denetimsiz bir mecra oluşturuyor. Geçtiğimiz günlerde “lazkızı” kullanıcı adlı G.D.’nin TikTok yayını nedeniyle gözaltına alınması, bunun son örneği oldu. Müstehcenik suçlamasıyla gözaltına alınıp serbest bırakılan G.D. ifadesinde, “Evimin kirasını karşılayamadım, mecbur kaldım. Pişmanım” demişti. 

Müstehcen içerikler, en başından beri internet ve sosyal medyanın bir parçası oldu ve özellikle gençler arasında popüler uygulamalar bu nedenle endişe konusu. Çoğunlukla cinsel içerikli sağlıksız tutumları teşvik eden bu tür içerikler algoritmalar tarafından trafik çekmesi ve sosyal medya platformlarının ticari çıkarlarını desteklemesi nedeniyle eleştiriliyor. 

Uygulama içi para birimi olarak bilinen TikTok Jetonları (TikTok Coins), herhangi bir kullanıcı tarafından gerçek para karşılığında satın alınıyor. Bu TikTok Jetonları daha sonra içerik oluşturuculara canlı yayınları sırasında sanal hediyeler ve elmaslar göndermek yoluyla kullanılıyor. 10 bin takipçiye sahip bir içerik üretici, canlı yayında kendisine gönderilen hediyeleri daha sonra nakde çevirebiliyor. TikTok, toplanan tutarın bir kısmını komisyon olarak aldıktan sonra kalan kısmı yayıncının hesabına aktarıyor. 

‘Bu bir tür cinsel dolandırıcılıktır’

Cinsel Sağlık Dernekleri Federasyonu Başkanı Psikolog Cem Keçe, sosyal medyadaki müstehcen yayınların aile ilişkilerinde erozyona yol açtığını vurguladı. Keçe, “Ben bunu da cinsel dolandırıcılık olarak değerlendiriyorum. Baktığınızda bir suç unsuru yok, platformun topluluk kurallarını da ihlal etmiyor ama bir tür cinsel fantezi, cinsel oyun yoluyla mesaj vererek ve daha fazlasını vaat ederek para topluyor. Son zamanlarda bu tür nedenlerle ayrılma, boşanma sürecine giren pek çok çifte danışmanlık vermeye başladık” dedi.

Bilişim hukukçusu avukat Şebnem Kartal da, günümüz ekonomisinde bu tür eylemlerin insanlarda ‘kolay yoldan para kazanma’ algısı yarattığından söz ederek, “İnternet, doğası gereği serbest bir alem gibi görünse de, tıpkı gerçek hayattaki gibi orada suç işlendiğinde cezası olduğu ve içeriklerin de asla yok olmadığı unutulmamalı” ifadelerini kullandı.